Vùng sản xuất rau Tp.Hồ Chí Minh chỉ cung ứng nhu cầu tiêu dùng rau cho người dân thành phố khoảng 25-30% (219 ngàn tấn/900 ngàn tấn), số lượng còn lại được cung cấp từ các tỉnh. Hiện nay, chương trình rau an toàn Tp.Hồ Chí Minh phát triển tương đối thuận lợi. Tổng diện tích gieo trồng rau hàng năm 7.770 ha rau các loại (trong đó 4.426 ha rau vụ Đông Xuân và 3.344 ha rau vụ Hè Thu). Diện tích thẩm định đủ điều kiện sản xuất rau an toàn đạt 90%, với diện tích canh tác là 2.515ha, chủ yếu trồng tại huyện Củ Chi, Hóc Môn, Bình Chánh, quận 9 và quận 12 với các chủng loại rau phong phú như rau ăn lá (cải các loại, rau muống hạt, mồng tơi, rau dền, bồ ngót…), rau ăn củ quả (dưa, bầu bí, ớt, cà chua, đậu các loại…), rau gia vị (tía tô, diếp cá, húng cây, ngò rí, húng quế, hành lá, rau om,….), rau thủy sinh (rau muống nước, sen và rau nhút).

Với diện tích sản xuất rau trên, để phòng trừ sinh vật hại, bảo vệ năng suất và phẩm chất nông sản, một trong các biện pháp được nông dân áp dụng phổ biến là sử dụng thuốc BVTV. Hiện nay có khoảng 150 đại lý, cửa hàng mua bán thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) phục vụ cho vùng sản xuất rau tại các quận huyện trên địa bàn thành phố.

Hàng năm, được sự chỉ đạo trực tiếp của Lãnh đạo Sở Nông Nghiệp và PTNT, Chi cục BVTV thành phố đã chỉ đạo và tổ chức thực hiện thường xuyên công tác quản lý thuốc BVTV cho vùng sản xuất rau thành phố như sau:

1. Về công tác thông tin tuyên truyền

Chi cục BVTV thường xuyên tổ chức thông tin, tuyên truyền, phổ biến các văn bản pháp luật liên quan đến lĩnh vực vệ sinh an toàn thực phẩm, sử dụng thuốc BVTV an toàn hiệu quả, sản xuất rau an toàn,…trên các phương tiện thông tin như loa phát thanh lưu động, thông tin trên Đài tiếng nói nhân dân TP và đài phát thanh quận huyện, tờ bướm, áp phích, pano, sổ tay hướng dẫn sản xuất rau an toàn…Tổ chức các lớp tập huấn, huấn luyện, các điểm trình diễn hội thảo, xây dựng mô hình, chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật về các biện pháp phòng trừ sinh vật hại cho nông dân vùng sản xuất rau trên địa bàn thành phố và tập huấn các quy định pháp luật liên quan đến việc sản xuất, kinh doanh thuốc BVTV cho các doanh nghiệp và chính quyền địa phương. Kết quả như sau:

2. Công tác thanh, kiểm tra các cơ sở sản xuất, gia công, sang chai, đóng gói và buôn bán thuốc BVTV trên địa bàn thành phố

Hàng năm, Thanh tra chuyên ngành (TTCN) Chi cục xây dựng kế hoạch trình Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT phê duyệt và tổ chức thực hiện công tác thanh tra liên ngành (phối hợp với Cục BVTV, Chi cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng, Quản lý thị trường),… thanh, kiểm tra các cơ sở sản xuất, gia công, sang chai, đóng gói thuốc BVTV và phối hợp với Trạm BVTV quận huyện, cộng tác viên và chính quyền địa phương thanh, kiểm tra việc buôn bán thuốc BVTV trên địa bàn thành phố, đặc biệt quan tâm kiểm tra các cửa hàng, đại lý buôn bán thuốc BVTV trong vùng sản xuất rau. Kết quả như sau:

Ngoài ra, TTCN Chi cục còn phối hợp với Chi cục Quản lý thị trường, Công an Kinh tế xử lý việc kinh doanh thuốc giả; hỗ trợ và giám sát việc tiêu hủy thuốc BVTV của Chi cục BVTV Lạng Sơn; Giám sát các công ty tái chế lô thuốc không đạt chất lượng (theo chỉ đạo của Cục BVTV).

Qua việc thực hiện trên, TTCN đã chủ động trong công việc và được sự hỗ trợ tích cực của các ngành hữu quan Chi cục đã nắm được hoạt động sản xuất, gia công, sang chai, đóng gói và mua bán thuốc BVTV trên địa bàn thành phố, phát hiện và xử lý kịp thời các vụ vi phạm. Nhờ đó các cơ sở sản xuất, gia công và kinh doanh thuốc BVTV đã chấp hành tốt những quy định trong Pháp lệnh BVTV và KDTV.

3. Công tác thanh, kiểm tra sử dụng thuốc BVTV ngoài đồng

Thanh, kiểm tra tình hình sử dụng thuốc BVTV là công tác thường xuyên của TTCN Chi cục BVTV, các Trạm BVTV quận/huyện cùng phối hợp với các ban ngành liên quan (phòng Kinh tế, Hội Nông dân địa phương) kiểm tra và hướng dẫn nông dân đang phun xịt thuốc BVTV tại các vùng sản xuất rau (Q.Gò Vấp, Q.12, Q.Thủ Đức, H.Hóc Môn, H.Củ Chi,…). Kết quả thực hiện trong các năm qua và tiếp tục thực hiện trong năm 2010 (cho hơn 4.500 hộ nông dân canh tác rau trên địa bàn).

Qua việc thanh tra liên ngành và chuyên ngành thuốc BVTV của Chi cục BVTV đặc biệt tăng cường công tác thanh kiểm tra sử dụng thuốc BVTV ở vùng sản xuất rau đã ngăn ngừa được việc tiêu thụ những loại thuốc BVTV cấm sử dụng trên rau và những loại thuốc không đạt chất lượng. Đối với các các hộ vi phạm sử dụng thuốc BVTV không đúng thời gian cách ly Chi cục đã chuyển hồ sơ cho UBND xã ra quyết định xử phạt và nhắc nhở các hộ sử dụng thuốc không đúng kỹ thuật. Nhờ đó, đa số bà con nông dân đã có ý thức trong việc sử dụng thuốc BVTV theo nguyên tắc 4 đúng, nhất là không dùng ống thụt để phun thuốc trừ sâu trên rau muống nước, đã hạn chế được tình trạng ngộ độc thực phẩm do ăn rau bị ô nhiễm.

Tuy nhiên qua kiểm tra nhận thấy nông dân thường pha hỗn hợp nhiều loại thuốc BVTV (trừ sâu và trừ bệnh) với thuốc điều hòa sinh trưởng hoặc phân bón lá. Đề nghị chính quyền địa phương cần quan tâm hơn nữa về dân nhập cư thuê đất trồng rau, nhằm hạn chế việc vi phạm quy định về sử dụng thuốc BVTV, tránh được nguy cơ ô nhiễm dư lượng các loại thuốc có độ độc cao trên rau, góp phần đảm bảo môi trường trong lành và chất lượng an toàn thực phẩm cho người tiêu dùng.

4. Công tác phân tích mẫu rau đang thu hoạch

Hàng năm, Chi cục BVTV lấy mẫu rau đang thu hoạch tại vùng rau và phân tích dư lượng thuốc BVTV. Kết quả như sau:

Qua việc lấy mẫu rau phân tích 3 năm liên tục (2007 đến 2009) nhận thấy tỷ lệ số mẫu rau vượt dư lượng cho phép có tăng do tình hình dân nhập cư từ các tỉnh phía Bắc thuê đất trồng rau ngày càng tăng, trong đó có một số hộ vi phạm không tuân thủ các quy định trong việc sử dụng thuốc BVTV và vệ sinh môi trường nông thôn (kết quả thanh tra sử dụng thuốc của đoàn thanh tra CN Chi cục BVTV). Chi cục đã thường xuyên thông tin tuyên truyền và tổ chức tập huấn sử dụng thuốc BVTV an toàn hiệu quả cho nông dân trồng rau tại các vùng này.

5. Công tác vệ sinh môi trường nông thôn

Trong năm 2007, Chi cục BVTV thành phố đã tiến hành tiêu hủy 30.000 kg thuốc và bao bì, vỏ chai thuốc BVTV do Chi cục và các đơn vị liên quan thu được từ những năm trước (trong đó có 27.000 kg thuốc BVTV vi phạm ngoài danh mục cho phép và 3.000 kg bao bì, vỏ chai thuốc BVTV đã qua sử dụng).

Thực hiện chương trình VSMTNT giai đoạn 2008 - 2010 do UBND Thành phố Hồ Chí Minh và Sở Nông nghiệp và PTNT phát động, từ 2008 đến nay đã thu gom 4.379kg bao bì, vỏ chai thuốc BVTV và đang lưu trữ tại kho thuốc Chi cục chờ tiêu huỷ. Chi cục BVTV phối hợp với Trung tâm nước sinh hoạt và VSMTNT và các đoàn thể địa phương tổ chức tập huấn về sử dụng thuốc BVTV an toàn, hiệu quả và đảm bảo an toàn cho môi trường và sức khỏe cộng đồng; phối hợp với Hội Nông dân và các đoàn thể địa phương hướng dẫn phương pháp thu gom bao bì vỏ chai, lưu giữ các loại hóa chất thuốc BVTV sử dụng trong nông nghiệp và chuyển giao các chất thải phát sinh từ các hoạt động sản xuất nông nghiệp,… Kết quả tổ chức thực hiện qua các năm:

Qua thực hiện chương trình VSMTNT, Chi cục đã thực hiện công tác tuyên truyền đến từng khu phố, Ban nhân dân ấp, hộ dân, dán áp phích, phát tài liệu bướm, hướng dẫn nông dân nhận thức được tác hại của thuốc BVTV khi lưu tồn trong nước, đất và việc vứt bừa bãi bao bì vỏ chai thuốc BVTV trên đồng ruộng sẽ gây ảnh hưởng đến môi trường xanh và sức khỏe con người, nhất là đối với người trực tiếp sử dụng thuốc, với gia súc vật nuôi và nguồn nước. Hiện nay, sau khi phun xịt xong, đa số bà con nông dân đã biết thu gom để đúng nơi quy định và tự đem tới điểm thu gom do Chi cục BVTV xây dựng.

Tóm lại:

Hình ảnh Thanh tra sử dụng thuốc BVTV và hướng dẫn nông dân phun xịt thuốc tại huyện Củ Chi, thành phố Hồ Chí Minh   Hình ảnh Thanh tra chấp hành pháp luật Bảo vệ và Kiểm dịch thực vật của cửa hàng bán thuốc BVTV tại huyện Củ Chi, thành phố Hồ Chí Minh