Gừng là cây thân thảo, sống lâu năm, cao 0,6 – 1m. Lá màu xanh đậm, dài 15 – 20 cm, rộng khoảng 2cm, bề mặt nhẵn bóng, gân ở lá hơi nhạt, lá mọc so le, thẳng đứng, có bẹ lá, không có cuống. Thân ngầm phình to, chứa các chất dinh dưỡng gọi là củ. Xung quanh củ có các rễ tơ. Rễ và củ chỉ phát triển tập trung ở lớp đất mặt, sâu từ 0 –15 cm. Cây gừng ít khi ra hoa, trục hoa mọc từ gốc, dài 15 – 20 cm. Hoa màu vàng xanh, dài 5cm, rộng 2 – 3 cm, có 3 cánh hoa dài khoảng 2cm, mép cánh hoa và nhị hoa màu tím.

Cây gừng có vị cay nồng ấm, có rất nhiều công dụng chữa bệnh chính vì thế trong những năm gần đây nhu cầu sử dụng gừng ngày càng nhiều nên gừng có giá trị kinh tế rất cao. Tuy nhiên cây gừng thường bị một số bệnh gây hại đáng kể làm ảnh hưởng đến năng suất.

Để việc trồng gừng đạt hiệu quả về năng suất thì bà con nông dân cần phải biết rõ một số thông tin về bệnh trên gừng để có hướng chủ động và đưa ra biện pháp phòng trị kịp thời.

1. Bệnh cháy lá

Tác nhân gây bệnh là nấm Pyricularia grisea thường gây hại nặng trong những ngày có ẩm độ cao, ít nắng có nhiều sương mù và kéo dài.

Triệu chứng gây hại: Vết bệnh là những vết có hình thoi màu trắng xám, nhiều vết bệnh có thể liên kết lại làm cháy cả lá. Bệnh nặng làm các lá bị cháy cây còi cọc phát triển kém giảm năng suất, đôi khi bệnh làm cháy rụi cả bụi gừng.

Biện pháp phòng trừ:

- Vệ sinh đồng ruộng sau khi thu hoạch, gom những cây bị bệnh đem chôn.

- Chọn giống sạch bệnh.

- Trồng với mật độ vừa phải, không nên trồng qúa dày, bón thêm tro trấu hoặc phân kali cho ruộng gừng khi bị bệnh.

- Thăm ruộng thường xuyên. Nếu phát hiện trên lá có đốm bệnh, nên ngắt bỏ để hạn chế lây lan.

- Phun một trong các loại thuốc sau Fuji-one 40 EC, Rovral 50 WP, Kasuracide (kasai) 21,2 WP, Racide 30 WP, với liều lượng 10-25 cc(g)/10 lít, phun 7-10 ngày/lần.

2. Bệnh thối củ gừng

Bệnh thối củ gừng có 2 dạng mà thông thường bà con rất khó xác định được nguyên nhân dẫn đến việc phòng trị không đúng và không kịp thời làm ảnh hưởng đến năng suất . Thối khô củ gừng và thối mềm nhũn ướt. Bệnh thối khô do nấm Rhizoctonia solani gây ra. Thối nhũn ướt, đó là do vi khuẩn Erwinia carotovora gây ra.

a) Thối củ do nấm

Triệu chứng: Vết bệnh đầu tiên là những đốm màu nâu xám, rộng khoảng 3-5mm, có những lá bị úa vàng và rủ xuống. Nấm bệnh tấn công vào phần gốc cây gần mặt đất. Bệnh nặng, vết bệnh lan rộng ra, không có hình dạng nhất định, xung quanh có viền nâu đen. Phần lớn vết bệnh có xu hướng lan xuống phía gốc, làm thối một phần củ. Vết bệnh thối khô và xốp. Bệnh nặng có thể làm chết cả cây và toàn bộ củ bị thối.

Bệnh sinh sản bằng hạch nấm. Hạch nấm tồn tại trong đất rất lâu, có thể tới 2-3 năm. Hạch nấm trong đất, nảy mầm thành sợi nấm, xâm nhập vào gốc và củ gừng. Điều kiện thời tiết nóng và ẩm là điều kiện thuận lợi cho bệnh phát triển, có khi làm thối cả khóm gừng.

b) Thối củ do vi khuấn :

Vết bệnh lúc đầu là một đốm nhỏ màu nâu xám hơi mọng nước. Sau đó vết bệnh lớn dần và ăn sâu vào bên trong làm củ bị thối. Thối củ do vi khuẩn khác với bệnh thối khô do nấm là củ bị mềm nhũn, cắt ngang chổ thối thấy có dịch nhờn hoặc khi ấn tay vào có xì mủ hoặc nước, có mùi hôi rất khó chịu. Cây bị bệnh lá úa vàng và đổ gục. Bệnh còn gây hại trong thời gian bảo quản. Vi khuẩn tồn tại trong đất, xâm nhập vào củ qua vết thương.

Biện pháp phòng trị

Theo kinh nghiệm nông dân ở một số địa phương, để hạn chế mầm bệnh tấn công củ và dễ dàng cách ly cây bị bệnh để tránh lây lan, bà con nông dân thường trồng gừng trong sọt hoặc trong bao. Nguyên liệu:

• Đất được phơi khô.
• Trộn với phân hữu cơ và nấm Trichoderma sp.

Liều lượng 5 gr chế phẩm Tri cô/ 4 bao đặt trong 1m². Không những hạn chế được bệnh thối củ mà năng suất gừng cũng đạt khá cao trung bình khoảng 15 kg/4 bao/m².

- Vệ sinh đồng ruộng. Thu dọn tàn dư cây trồng sau thu hoạch;

- Khi phát hiện trên luống gừng có triệu chứng thối củ thì nên tách củ bị thối loại bỏ để hạn chế lây lan;

- Đầu vụ, bón phân vôi cho đất. Lên luống cao, thoát nước tốt. Không trồng mật độ dày quá, tránh bón nhiều phân đạm. Ngay từ đầu vụ khi làm đất nên sử dụng chế phẩm sinh học Trichoderma trộn với phân hữu cơ hoai mục. Chú ý không để đất bị ngập nước;

- Khi xác định là bệnh thối khô thì phun thuốc Anvil 5SC, Vivadamy 3DD, Bonanza 100SL. Nếu bệnh thối nhũn do vi khuẩn thì phải sử dụng thuốc đặc trị vi khuẩn như: New Kasuran 16.6 BTN, Starner 20WP, Xanthomix 20 WP.

Chú ý: Bảo đảm thời gian cách ly.

c) Bênh thán thư trên gừng

Tác nhân: do nấm Colletotrichum sp . gây hại

Triệu chứng: Vết bệnh có màu vàng lan từ mép lá vào trong làm khô lõm lá

Bệnh thường gây hại nặng trong mùa mưa và có nhiệt độ cao , mùa nắng bệnh ít gây hại hơn .

Biện pháp phòng trừ:

- Thu gom và tiêu hủy những bộ phận bị bệnh để tránh lây lan.

- Bón phân cân đối , nhất là tránh bón thừa đạm.

- Khi trời ẩm ướt, sương mù nhiều nên phun thuốc hóa học ngừa hoặc phun khi bệnh mới chớm. Một số thuốc hiệu quả với bệnh thán thư : Antracol 70WP, Amistar 250SC, Manage 15WP, Mataxyl 500WP,....

4. Bệnh mốc sương

Tác nhân: do nấm Phytophthora infestens gây hại

Triệu chứng:

Bệnh thường gây hại nặng trong điều kiện nhiệt độ thấp và ẩm độ cao.

Vết bệnh xuất hiện ở chóp lá màu vàng như úng nước, mặt dưới lá sũng nước màu vàng tươi

Biện pháp phòng trừ: Phun Ridomil Gold, Copper Zinc theo khuyến cáo

           MỘT SỐ HÌNH ẢNH

Củ bị thối do Vi khuẩn
Erwinia carotovora

Bệnh mốc sương (mặt trên lá)
do nấm Phytophthora infestens gây hại